ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ

Τον τελευταίο χρόνο, με μεγάλη μου χαρά κάθε τόσο ανακαλύπτω κι από έναν νέο εκπαιδευτικό, ο οποίος κεντρίζει το ενδιαφέρον μου -κι απ' ό,τι φαίνεται και πολλών, πολλών άλλων- να ανακαλύψω περισσότερα για τις μεθόδους, τα επιτεύγματα, αλλά κυρίως για  τον ίδιο  ως προσωπικότητα. Αυτή τη φορά αναφέρομαι στον Χαράλαμπο Γεωργιακάκη, ο οποίος κέρδισε (επάξια θα πω) τον τίτλο του καλύτερου εκπαιδευτικού 2022 στα κρατικά βραβεία.
 Μου αρέσει πάντα να αναφέρομαι πρώτα στον άνθρωπο και μετά στο έργο του...Αυτή την αρχή θα ακολουθήσω και τώρα.
Στον απόηχο της ομόφωνης απόφασης για τη βράβευση του, είχα μια συστολή ως προς τον τρόπο με τον οποίο θα τον προσέγγιζα. Άμεσα όμως ο ίδιος κατάφερε να εξαλείψει όλες τις συστολές μου, αφού πρόκειται για έναν πολύ ευγενή, ανοιχτό και πρόθυμο να βοηθήσει άνθρωπο. Η χαρά με την οποία αναφερόταν στην περίοδο δράσης του, αλλά και η ταπεινότητα του σπανίζουν. Απόδειξη η φράση του" Δεν έχω συνειδητοποιήσει τι έχω κάνει, όλοι είναι ξεχωριστοί, απλά δεν αποδεικνύεται το έργο τους". 

Αναφέρατε ότι βρίσκεστε στη θέση αυτή από το 2016, συναντώντας μία ιδιαίτερη κατάσταση, όπως πολύ στοργικά τη χαρακτηρίσατε. Θα θέλατε να αναφερθείτε στο χαρακτηρισμό αυτό;

Επειδή το χωριό βρίσκεται σε μια δυσπρόσιτη και απομακρυσμένη περιοχή στους πρόποδες του Ψηλορείτη εξ ου και το όνομα Βορίζα (Βόρεια Ρίζα του βουνού) το σχολικό συγκρότημα κυρίως για λόγους παλαιότητας αλλά και λόγω της συνεχούς κινητικότητας του εκπαιδευτικού προσωπικού έχρηζε εργασιών συντήρησης τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά καθώς και ανακαίνισης του αύλειου χώρου. Επίσης το πολιτισμικό πλαίσιο της περιοχής «επιθυμούσε» ιδιαίτερες ικανότητες επικοινωνίας, κατανόησης και ενσυναίσθησης ώστε να αποφεύγονται δυσάρεστες καταστάσεις και να δημιουργούνται υγιείς συνθήκες μάθησης και εργασίας προς αποφυγή παρεξηγήσεων και διασποράς αρνητικών φημών για την περιοχή και το σχολείο.

Πότε αισθανθήκατε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή να δράσετε, ώστε η στείρα διδασκαλία να μετουσιωθεί σε έργο εκπαιδευτικό και κοινωνικό;

Από τον πρώτο καιρό που βρέθηκα εκεί συνειδητοποίησα πως υπήρχαν αρκετά τα οποία έπρεπε να αλλάξουν για να βελτιωθεί η λειτουργία του σχολείου προς όφελος πρωτίστως των παιδιών, των εκπαιδευτικών και της τοπικής κοινωνίας. Δεν μπορούσαν όμως να γίνουν όλα μονομιάς. Κάτι τέτοιο ήταν αντικειμενικά ανέφικτο. Οι αλλαγές απαιτούσαν χρόνο, υπομονή και πίστη για ένα καλύτερο σχολείο. Χρόνο με το χρόνο τα πράγματα άρχιζαν να αλλάζουν και το σχολείο μέσα από τις προσπάθειες των εκπαιδευτικών απέκτησε άλλη βαρύτητα στη συνείδηση των παιδιών και της κοινότητας αλλά και ευρύτερα. Άρχισε να ξεχωρίζει και να αναγνωρίζεται μέσα από το έργο του αποκτώντας ταυτότητα και χαρακτήρα.

Πώς πραγματοποιήσατε τις αλλαγές (υποδομών και εκπαίδευσης) ,που όλοι θαυμάζουμε;

Πήρα πρωτοβουλίες σε συνεννόηση με τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τη δημοτική αρχή. Αρχικά κινηθήκαμε προς τη βελτίωση των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού ώστε να δημιουργηθεί ένα νέο περιβάλλον ξεχωριστό, με χρώμα, το οποίο θα ξεχώριζε στα μάτια των παιδιών και χρόνο με το χρόνο οι εικαστικές παρεμβάσεις των εκπαιδευτικών το βελτίωναν ακόμα περισσότερο φτάνοντας σε σημείο εξωτερικά να θυμίζει ένα πολύχρωμο πίνακα ζωγραφικής με κάθε του όψη να είναι ζωγραφισμένη και με κάτι διαφορετικό μέσα από τον κόσμο των παιδιών. Με αρωγούς τους γονείς και τη δημοτική αρχή έγιναν και οι απαραίτητες εργασίες συντήρησης και ο αύλειος χώρος ζωγραφίστηκε με αρκετά επιδαπέδια παιχνίδια τα οποία πρόσφεραν στα παιδιά ατελείωτες ώρες χαράς και διασκέδασης. Το σχολικό συγκρότημα ανακαινίστηκε σε μεγάλο βαθμό και αποτέλεσε σημείο αναφοράς. Κινούμενοι σε αυτό το πλαίσιο οι εκπαιδευτικοί προσπαθήσαμε κάθε χρόνο να δώσουμε στα παιδιά μέσα από πρωτότυπες δράσεις (σχετικές με τις παγκόσμιες ημέρες εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος, περιβαλλοντικές, αγωγής υγείας, κυκλοφοριακής αγωγής, φιλαναγνωσίας, πληροφορικής, τοπικής ιστορίας, αθλητισμού κ.ά.) και συνεργασίας με άλλα σχολεία και συναδέλφους ερεθίσματα που μόνο μέσα από το σχολείο μπορούσαν να πάρουν αμβλύνοντας την εκπαιδευτική και κοινωνική ανισότητα που υπάρχει σε τέτοιου είδους σχολεία.

Ποια η στάση των συναδέλφων και της τοπικής κοινωνίας απέναντί σας τότε;

Το σχολείο πριν πέντε χρόνια είχε μεγάλες ανάγκες και ως κτίριο και ως θεσμός. Σε συζητήσεις που είχαμε με τους συναδέλφους το κοινό συμπέρασμα ήταν ότι ο χώρος δεν ενέπνεε διάθεση για μάθηση και ότι υπήρχαν πράγματα και καταστάσεις που έπρεπε να αλλάξουν για το καλό όλων. Εξέθεσα το όραμα μου στους συναδέλφους για ένα σχολείο εξωστρέφειας, συνεργασίας και κατανόησης και για τη συνολική μεταμόρφωση του σχολείου και τους ζήτησα να καταγράψουν τις απόψεις τους, τα προβλήματα τους και από κοινού να καταρτίσουμε ένα σχέδιο δράσεων για τη βελτίωση τους. Οι γονείς τότε μας βοήθησαν και μας στήριξαν στις προσπάθειες μας καθώς ήταν κάτι που επιθυμούσαν και οι ίδιοι να γίνεται για το καλό των παιδιών και του σχολείου ευρύτερα. Τα παιδιά και οι γονείς ένιωσαν ότι το σχολείο έσκυβε πάνω από αυτούς και ήθελε πραγματικά να τους βοηθήσει. Το ενδιαφέρον αυτό τους συγκίνησε ιδιαίτερα.

Ποια η στάση τους σήμερα;

Το σχολείο με την πάροδο του χρόνου όπως προ είπα και μέσα από τις προσπάθειες των εκπαιδευτικών απέκτησε συγκεκριμένη ταυτότητα και χαρακτήρα και αναγνωρίστηκε στη συνείδηση των παιδιών, των γονιών και της εκπαιδευτικής κοινότητας. Οι συνάδελφοι που κλήθηκαν να υπηρετήσουν προσαρμόζονταν πλέον εύκολα και γρήγορα στο περιβάλλον του σχολείου και των παιδιών προσπαθώντας να αφήσουν κι εκείνοι με τη σειρά τους ό,τι καλύτερο πίσω τους για να το συνεχίσουν οι επόμενοι. Η τοπική κοινωνία ένιωθε περήφανη για το σχολείο της αναγνωρίζοντας την αξία του και τη συνεισφορά του στην εκπαίδευση και την πρόοδο των παιδιών και της κοινότητας.

Ποια η έκφραση των παιδιών απέναντί σας;

Τα παιδιά εκεί όπως και παντού θέλουν να νιώθουν πως οι δάσκαλοι και οι δασκάλες τους τα αποδέχονται, τα αγαπούν και κατανοούν τις ανάγκες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Η δημιουργία σχέσεων κατανόησης και εμπιστοσύνης μέσα από τη διαρκή παρουσία στο σχολείο βοήθησε τα μέγιστα στην εξομάλυνση δυσμενών καταστάσεων και στην υγιή λειτουργία του σχολείου σε καθημερινή βάση. Ο δάσκαλος μας ήξεραν θα είναι πάντα εκεί για μας, θα μας στηρίξει, θα μας προστατεύσει και θα βοηθήσει σε ό,τι χρειαστούμε. Αυτό το ένιωθαν πραγματικά! Είναι δικός μας άνθρωπος!

Πώς αντιμετωπίζεται η οποιαδήποτε μορφή διαφορετικότητας στη κοινότητα αυτή;

Όλα αυτά τα έτη της συνεχούς παρουσίας μου στο σχολείο προσπαθήσαμε μέσα από δράσεις να καλλιεργήσουμε στα παιδιά μια θετική και υγιή στάση απέναντι σε κάθε είδους διαφορετικότητα. Μιλήσαμε για τα άτομα με αναπηρίες, για παιδιά με ειδικές ανάγκες, για θύματα σχολικού εκφοβισμού, για παιδιά πρόσφυγες από άλλες χώρες με άλλα ήθη και έθιμα ώστε να αποκτήσουν μια πιο σφαιρική αντίληψη και να μην πέφτουν θύματα προκαταλήψεων και να επηρεάζονται από αρνητικά στερεότυπα. Τα παιδιά έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και επέδειξαν κατανόηση μέσα από τα λεγόμενα τους και τη στάση τους προς καλλιέργεια μιας ανθρωπιστικής αντίληψης από πολύ μικρή ηλικία.

Ποιο μήνυμα θα θέλατε να μεταδώσετε μέσα από αυτή τη συνέντευξη;

Θα ήθελα να προτρέψω κάθε εκπαιδευτικό να αποκτήσει όραμα για την εκπαίδευση και να προσπαθεί παρά τις δυσκολίες να το υλοποιεί. Να μην το βάζει κάτω παρά τις αρκετές δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει και να θυμάται πως ό,τι κάνει μένει ανεξίτηλο στην παιδική ψυχή για ένα αυριανό καλύτερο κόσμο χτισμένο κομματάκι κομματάκι από όλους εμάς.

Αυτή η "ευλογημένη περίοδος" όπως την ονομάζει, συνεχίζεται με εκείνον να εξακολουθεί να  υπηρετεί το λειτούργημά του και να προσφέρει  για μια κοινωνία που τον ανταμείβει καθημερινά με την αγάπη και την εκτίμησή της. Αφήνει αυτό που ο ίδιος θέλει να αφήσει πίσω του. Θα κλείσω με ένα γενναίο μήνυμα που ο κύριος Γεωργιακάκης θα ήθελε να μεταδώσει :" Αποκτήσετε ένα όραμα"

Ίσως έτσι γίνει πραγματικότητα η ιδανική πολιτεία του Πλάτωνα.

Οι εικόνες που ακολουθούν δείχνουν την προηγούμενη κατάσταση του σχολείου.

Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε την ανάληψη ευθύνης και στρατηγικής δράσης του κυρίου Χάρη Γεωργιακάκη.

Κείμενο Υποψηφιότητας Εκπαιδευτικού της Χρονιάς 2022 Χάρης Γεωργιακάκης

Ανάληψη ευθύνης και στρατηγικής δράσης

Τον Σεπτέμβριο του 2017 επέλεξα για 8η φορά ως αναπληρωτής ένα σχολείο λίγο πιο έξω από το Ηράκλειο. Κατά τα τέλη Σεπτεμβρίου ενημερώνομαι ότι στα Βορίζια υπήρχαν δύσκολες καταστάσεις. Ένας μόνιμος συνάδελφος που είχε τοποθετηθεί ως διευθυντής είχε αποχωρήσει και το σχολείο έμενε ακέφαλο διοικητικά χωρίς κανένας να ενδιαφέρεται για τη θέση. Δεν το σκέφτηκα ιδιαίτερα και ζήτησα να τοποθετηθώ και να αναλάβω τη θέση. Στις 17/10/2017 παρουσιαζόμουν για πρώτη φορά μετά από σχεδόν ενάμιση χρόνο στο Δημοτικό Σχολείο Βοριζίων κι αυτή τη φορά ως αναπληρωτής του Διευθυντή. 

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφέρω την προβληματική κατάσταση του Δημοτικού Σχολείου Βοριζίων η οποία ήταν πολύπλευρη. Τα Βορίζια είναι ένα ιστορικό χωριό το οποίο απέχει 54 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο και 25 χιλιόμετρα από την Κωμόπολη των Μοιρών. Το σχολείο είχε χαρακτηριστεί για τους λόγους αυτούς ως δυσπρόσιτο κα η πρόσβαση και καθημερινή μετακίνηση προς αυτό θεωρούνταν δύσκολη κι επιβαρυντική. Για πολλά έτη το σχολείο δεν είχε σταθερό προσωπικό ή το προσωπικό άλλαζε σε όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Το σχολικό κτίριο είχε σοβαρά θέματα στατικότητας της οροφής, μούχλας και υγρασίας παραμένοντας ασυντήρητο για χρόνια. Ο αύλειος χώρος είχε σημαντικές φθορές, έμοιαζε εγκαταλελειμμένος, ήταν ακατάλληλος για τα παιδιά και επικίνδυνος για τη σωματική ακεραιότητα τους. Στο κομμάτι της συμπεριφοράς των παιδιών όλα συνδέονται με το ευρύτερο κοινωνικό πολιτισμικό πλαίσιο αλλά και με την απουσία οριοθέτησης και κανόνων συμπεριφοράς από την πλευρά του σχολείου. Η κατανόηση των ειδικών συνθηκών της τοπικής κοινωνίας ήταν το κλειδί για τη διαχείριση των συμπεριφορών. Για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις όπως σε όλα τα σχολεία έτσι και στο Δημοτικό Σχολείο Βοριζίων υπήρχαν δύσκολες συμπεριφορές ή εντάσεις. Η γνώση της διαχείρισης τους έλειπε από τους εκπαιδευτικούς των προηγούμενων ετών και σε συνδυασμό με την απάθεια και την αδιαφορία δημιουργήθηκαν λανθασμένα πρότυπα για εκπαιδευτικούς

και παιδιά. Χαρακτηριστικό αποτελεί το γεγονός ότι τα παιδιά είχαν να πάνε 10 χρόνια μια σχολική εκδρομή καθώς οι συνάδελφοι των προηγούμενων ετών δίσταζαν εξαιτίας των συμπεριφορών και η χιλιομετρική απόσταση είχε αρκετά μεγάλο κόστος μετακίνησης.

Σε αυτό το σημείο θα παραθέσω εικόνες του σχολείου όπως ήταν το φθινόπωρο του 2017 όταν ανέλαβα τη διοίκηση του.

Το σχολείο είχε μεγάλες ανάγκες και ως κτίριο και ως θεσμός. Η πρώτη μου ενέργεια ήταν να κάνω μια καταγραφή των άμεσων αναγκών του σχολείου σε πρώτο επίπεδο για παιδιά και συναδέλφους και σε δεύτερο επίπεδο για το κτιριακό συγκρότημα. Εξέθεσα το όραμα μου στους συναδέλφους για τη συνολική μεταμόρφωση του σχολείου και τους ζήτησα να καταγράψουν τις απόψεις τους, τα προβλήματα τους και από κοινού να καταρτίσουμε ένα σχέδιο δράσεων για τη βελτίωση της ποιότητας εκπαίδευσης του σχολείου και του κτιριακού γενικότερα. Συμφωνήσαμε σε πολλά πράγματα και αποφασίσαμε από κοινού να εφαρμόζουμε τη νομοθεσία, να μην επιτρέπουμε να συμβαίνουν άσχημες καταστάσεις με τα παιδιά οι οποίες επηρέαζαν και τους γονείς λειτουργώντας προληπτικά και αποτρεπτικά, να επικοινωνούμε περισσότερο με τους γονείς για θέματα εκπαίδευσης και συμπεριφοράς, να ενισχύουμε το αυτοσυναίσθημα των παιδιών και να μην επηρεαζόμαστε από τυχόν μεμονωμένα περιστατικά συμπεριφοράς, να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με θέματα ασφάλειας και να είμαστε πρόθυμοι να βοηθήσουμε όπου μας ζητηθεί. Τα πράγματα στο σχολείο μπήκαν σε μια σειρά και η κανονικότητα και λειτουργικότητα επανήλθαν σε φυσιολογικά επίπεδα. Οι πρωτότυπες δράσεις (περιβαλλοντικές, αγωγής υγείας, κυκλοφοριακής αγωγής, φιλαναγνωσία) των εκπαιδευτικών ανά τμήμα και η συνεργασία του συλλόγου διδασκόντων βοήθησαν ώστε να επικρατήσει ηρεμία στα παιδιά και αίσθημα ασφάλειας στο σχολείο.  Η καθημερινότητα έγινε ευχάριστη για όλους και το μόνο κουραστικό ήταν πλέον η μετάβαση η οποία διαρκούσε μία ώρα από το Ηράκλειο.

Προς το τέλος της σχολικής χρονιάς το σχολείο άλλαξε όψη. Βάφτηκε και ζωγραφίστηκε εξωτερικά με πολύ ωραίες τοιχογραφίες και δημιουργήθηκαν στην αυλή πολύ όμορφα επιδαπέδια παιχνίδια από όλους τους εκπαιδευτικούς και τα παιδιά του σχολείου. Αρωγοί στην προσπάθεια αυτή στάθηκαν τόσο οι γονείς στο σύνολο τους όσο και η δημοτική αρχή η οποία μας προμήθευσε με τα κατάλληλα υλικά για να γίνουν όλα όσα έγινα.

Το πιο σημαντικό ήταν ότι το σχολείο πλέον δε θυμίζει σε τίποτα την εικόνα των προηγούμενων ετών όχι μόνο εξωτερικά αλλά και στη λειτουργία του σε καθημερινή βάση. Όλοι νιώθουμε ικανοποιημένοι για την αναγνώριση των προσπαθειών μας αλλά πιο πολύ για τα χαμόγελα των παιδιών που όπως λένε τώρα πλέον έχουν το πιο όμορφο σχολείο και γι’ αυτό αξίζει να διαβάζουν και να ακούνε τους δασκάλους τους που κάνουν τόσα γι’ αυτούς και το σχολειό τους.

Τα τελευταία 5 σχολικά έτη αν και μπορώ να επιλέξω ένα σχολείο εντός της πόλης του Ηρακλείου επιλέγω συνειδητά να πηγαίνω στο Ολιγοθέσιο Δημοτικό Σχολείο Βοριζίων για να συνεχίσω αυτό που ξεκίνησα τον Οκτώβριο του 2017. Πλέον το σχολείο έχει βρει τη δική του ταυτότητα και έχει αφήσει πίσω του τις δύσκολες μέρες του παρελθόντος.  Κάθε χρόνο πλέον αποτελεί παράδοση να διοργανώνονται δράσεις για τις παγκόσμιες μέρες (ξένων γλωσσών, δικαιωμάτων του παιδιού, παιδιά με ειδικές ανάγκες, παιδικού βιβλίου κ.α.) που έχουν σχέση με την εκπαίδευση, να ανταλλάσσονται χριστουγεννιάτικες και πασχαλινές κάρτες με άλλα όμορα και μη σχολεία, να διοργανώνονται σχολικές γιορτές και να γίνονται εκπαιδευτικές εκδρομές. Επίσης πραγματοποιούνται διδακτικές επισκέψεις σε μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, χώρους αναψυχής και διασκέδασης για τα παιδιά. Επιπλέον το σχολείο συμμετέχει από το 2019 στο ερευνητικό πρόγραμμα τηλεδιασκέψεων «ΟΔΥΣΣΕΑΣ» που τελεί υπό την αιγίδα του ΕΔΙΒΕΑ του ΠΤΔΕ Ρεθύμνου.

Αν και βρίσκεται μακριά από τα αστικά κέντρα και είναι ολιγοθέσιο το Δημοτικό Σχολείο Βοριζίων ακούγεται δυναμικά και έχει συχνή παρουσία στα εκπαιδευτικά δρώμενα αποκτώντας υπόσταση και δυναμική.

Κρίνοντας τη μέχρι τώρα εκπαιδευτική και επαγγελματική μου διαδρομή θα μπορούσα να πω ότι δε μπόρεσα από παιδί εύκολα να συμβιβαστώ με καταστάσεις που είχαν ανάγκη τη βοήθειά μου. Αυτό με κάνει λιγότερο αυστηρό με προβλήματα των παιδιών καθώς κατανοώ ότι αυτά είναι τα μόνα που δε φταίνε αλλά και υπερευαίσθητο σε θέματα που έχουν να κάνουν με την κοινωνική δικαιοσύνη και τις ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση. Με αίσθημα ευθύνης ήθελα και θέλω να βοηθάω μη αναλογιζόμενος το κόστος και τις επιπτώσεις αφού η ανάγκη όταν υπάρχει και έχει να κάνει ειδικά με μικρές ευαίσθητες ηλικίες τις οποίες επέλεξα να υπηρετώ στα μάτια των οποίων η εκπαίδευση και ο εκπαιδευτικός δεν πρέπει να απαξιώνονται.

Τέλος εξαιτίας της οργανικότητας και της γεωγραφικής του θέσης το σχολείο στερείται ίσων ευκαιριών εκπαίδευσης καθώς δε στελεχώνεται από συναδέλφους ειδικοτήτων και δε διαθέτει βιβλιοθήκη ή εργαστήρια οπότε η θέση του  προϊσταμένου οφείλει να έχει χαρακτηριστικά ηγεσίας που σχετίζονται με την προαγωγή της κοινωνικής δικαιοσύνης και την παροχή ίσων ευκαιριών στους μαθητές. Οι προτεραιότητες μου είναι κυρίως η παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης σε κάθε παιδί, η συναισθηματική υποστήριξη και η εγκαθίδρυση ενός περιβάλλοντος ασφάλειας, συνεργασίας και κατανόησης όπου όλοι μαζί εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς εργαζόμαστε μεθοδικά για το καλό των παιδιών και της εκπαίδευσης.