ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Συνεχίζεται η λήψη μέτρων για την καταπολέμηση της ακρίβειας που ταλαιπωρεί πάνω από έναν χρόνο όλους τους Έλληνες πολίτες αλλά και συνολικά τους Ευρωπαίους, καθώς ο υψηλός πληθωρισμός είναι ένα φαινόμενο που δεν κοιτάζει σύνορα. Εδώ και αρκετούς μήνες το ύψος του πληθωρισμού κινείται πάνω από το ψυχολογικό όριο του 10%, ροκανίζοντας το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική Κυβέρνηση επιχειρεί να λάβει μια δέσμη μέτρων που θα ανακουφίσουν τον κόσμο από το ράλι τιμών στα ράφια των σούπερ μάρκετ, αλλά τηρεί ταυτόχρονα τα στενά δημοσιονομικά περιθώρια. Διότι εάν αποφάσιζε μια οριζόντια μείωση του ΦΠΑ, όπως σε μια σειρά από βασικά είδη τροφίμων, τότε θα έδινε ένα «κακό» σήμα στις αγορές με αποτέλεσμα τα επιτόκια δανεισμού να ανέβουν και η χώρα μας να μπει πάλι σε περιπέτειες. Και το μόνο που δεν επιθυμεί κανείς είναι η υπονόμευση του μέλλοντος των επόμενων γενιών. 

Μετά το επιτυχημένο μέτρο του «Καλαθιού του Νοικοκυριού», το οποίο κατόρθωσε μέσα σε έξι εβδομάδες εφαρμογής -όχι απλά- να «φρενάρει» τις τιμές αλλά και να μειώσει έως και 6,8% σε βασικά προϊόντα (μηνιαίο όφελος έως 70 ευρώ για τους καταναλωτές), έρχεται τώρα το marketpass (ή ανεπίσημα food pass) με σκοπό να εξομαλύνει ακόμα περισσότερο τις συνέπειες του πληθωρισμού. Πρόκειται, ουσιαστικά, για ένα πρόγραμμα ενίσχυσης των νοικοκυριών για αγορές σε καταστήματα τροφίμων (φούρνοι, μίνι μάρκετ, οπωροπωλεία, κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία, γαλακτοπωλεία, λαϊκές αγορές κ.λπ.), ύψους 650 εκατ. ευρώ που θα καλυφθούν εξ ολοκλήρου από τον έκτακτο φόρο στα υπερκέρδη των διυλιστηρίων. Το μηνιαίο όριο αγορών ανά νοικοκυριό θα φτάνει στα 220 ευρώ και θα αυξάνεται κατά 100 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος. Για παράδειγμα, ένα ζευγάρι με δύο εξαρτώμενα τέκνα μπορεί να λάβει μηνιαία ενίσχυση 52 ευρώ, δηλαδή 312 ευρώ το εξάμηνο (όσο  θα είναι σε ισχύ το πρόγραμμα), εφόσον χρησιμοποιεί την τεχνολογία ανέπαφων πληρωμών μέσω κινητού (NFC) ή 250 ευρώ (το 80% της ενίσχυσης) σε περίπτωση που πιστωθεί το ποσό σε τραπεζικό λογαριασμό μέσω IBAN. Υπολογίζεται ότι οι δικαιούχοι θα είναι 3,2 εκατ. νοικοκυριά (από τα 4,1 εκατ.) με 8,5 εκατ. μέλη. Μάλιστα, δεν εξαιρούνται όσοι πάρουν την επιταγή ακρίβειας, ενώ αποκλείονται εκείνοι που δεν υπέβαλλαν Ε1. Η πλατφόρμα για την υποβολή των αιτήσεων (στα πρότυπα του fuel pass) αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία στα μέσα Φεβρουαρίου και η πρώτη από τις δύο δόσεις καταβολής των ποσών θα γίνει στα τέλη του ίδιου μήνα (η άλλη στα τέλη Μαΐου).

Σε ετούτη τη δύσκολη οικονομική συγκυρία που -δεν πρέπει να ξεχνάμε- ότι οφείλεται κατά κύριο λόγο στον πόλεμο που εξελίσσεται στην Ουκρανία, η Ελλάδα εμφανίζει ορισμένες σημαντικές επιδόσεις που έκαναν τον Economist να κατατάξει την οικονομία μας στην πρώτη θέση μεταξύ 34 χωρών. Η ανάπτυξη προσεγγίζει το 6% για το 2022, διπλάσια από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, και αναμένεται να είναι κοντά στο 1,8% τον επόμενο χρόνο, δηλαδή τρεις φορές επάνω από το μέσο όρο της Ευρωζώνης. Όμως, αυτή η ανάπτυξη συνδυάζεται και από μια κοινωνική φροντίδα μέσω της αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος. Ο κατώτατος μισθός τον ερχόμενο Μάιο αυξάνεται για τρίτη φορά και στις αρχές του νέου χρόνου περίπου 2,5 εκατ. συνταξιούχοι θα δουν αυξήσεις έως και 7,75%. Συνολικά το 2,3% επί του ΑΕΠ μας δίνεται για την καταπολέμηση της ακρίβειας εξαιτίας του ενεργειακού κόστους (1,3% η Ευρώπη), ενώ στο φετινό προϋπολογισμό δεσμεύονται 8 δισ. για επιδοτήσεις στο ρεύμα και το φυσικό αέριο και ακόμα 1 δισ. για άλλες έκτακτες ανάγκες. 

Σε κάθε περίπτωση, κάθε οικονομικό μέτρο που εξαγγέλλεται, κρίνεται από την τσέπη του κάθε πολίτη. Και με αυτή την προοπτική θα κινηθούμε στις επερχόμενες εκλογές όπου ο καθένας από εμάς θα κάνει τον απολογισμό του σκεπτόμενος αν η κοινωνία έμεινε όρθια μέσα σε αυτό το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον λόγω του κορονοϊού και του πολέμου. 

Νίκος Κανέλλος μαθηματικός, οικονομολόγος και Τομεάρχης Έρευνας & Καινοτομίας ΝΔ.