ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Στις οικογενειακές θεραπείες, έχει παρατηρηθεί πως οι γονείς είτε επειδή είναι κουρασμένοι, είτε επειδή ματαιώνονται από τον γονεϊκό ρόλο, είτε γιατί έτσι έχουν μάθει από τη δική τους οικογένεια είτε γιατί η σχέση μεταξύ τους δεν είναι πια ζευγαρική αλλά τυπικά γονεϊκή, νομίζουν ότι γονέας σημαίνει να είσαι ένα πρόσωπο εξουσίας που δίνει προστατευτικές μεν, εντολές δε και αρκετές φορές προσταγές, χωρίς εξήγηση. Το παιδί δε γνωρίζει τι συμβαίνει, καταλαβαίνει μόνο ότι πρέπει να ακολουθεί πιστά τις εντολές καθώς νιώθει ότι με αυτόν τον τρόπο καταλαβαίνει ότι ο γονέας τον αγαπά. 

Η γονεοποίηση μέσα στην οικογένεια μπορεί να εκφραστεί σε τρείς μορφές: 

● γονέας –παιδί 

● παιδί-φίλος 

● παιδί- σύντροφος 

Το παιδί-γονέας 

O ρόλος ενός παιδιού ως γονέας σχετίζεται με την προετοιμασία του φαγητού, την φροντίδα μικρότερων αδελφών στην οικογένεια την οργάνωση και την ευθύνη του νοικοκυριού. Παρατηρείται συχνά πως το παιδί παίρνει την θέση του ειρηνόφιλου, του έμπιστου και του ισορροπιστή μέσα στην οικογένεια προκειμένου να επιφέρει την ισορροπία. 

Το παιδί-σύζυγος 

Το παιδί-σύζυγος το συναντάμε στα ζευγάρια όπου οι γονείς δεν βρίσκουν τη συναισθηματική υποστήριξη μεταξύ τους. Αυτά τα παιδία, στερούνται την εμπειρία να μπορούν να στηρίζονται πάνω σε ένα δυνατό αξιόπιστο γονιό. 

Το παιδί- φίλος 

Αφορά τον παιδί που αντιμετωπίζεται ισότιμα από τους γονείς τους χωρίς να υφίσταται ιεραρχία στους ρόλους τους. Το παιδί, έχει τα ίδια δικαιώματα με τον γονέα. Θα τα καταλάβουμε γιατί θα μοιραστούν τον περισσότερο χρόνο της ημέρας μαζί με τον γονέα τους κάνοντας δραστηριότητες που στοχεύουν στην συντροφιά του γονέα. 

Πολύ συχνά γονεϊκό ρόλο, αναλαμβάνουν τα πρώτα στην σειρά γέννησης παιδιά, τα οποία έχουν την τάση να είναι περισσότερο υπεύθυνα και να βρίσκονται πιο κοντά στους γονείς σε σύγκριση με τα επόμενα στην σειρά γέννησης αδέρφια. 

Το γονεϊκό παιδί είναι εκείνο το οποίο μαθαίνει να αναγνωρίζει κυρίως τις ανάγκες του άλλου και να συντονίζεται με αυτές, χωρίς να αναγνωρίζει ή να διεκδικεί τις δικές του. Είναι το παιδί, που λόγω κάποιων συνθηκών μέσα στην οικογένεια, αντέχει τα δύσκολα με όποιο κόστος ψυχικό ή σωματικό. 

Παρατηρούμε ότι αυτό μπορεί να συμβεί σε ένα διαζύγιο, μια ασθένεια, η πρώιμη απώλεια ενός από τους δύο γονείς, η συναισθηματική απόσταση μεταξύ των γονέων, η ανεπάρκεια των γονέων να φροντίσουν για τις ανάγκες των παιδιών τους, λόγω δυσμενών συνθηκών (π. χ. ανεργίας ή φτώχειας μες στην οικογένεια). 

Εκείνοι που υπήρξαν παιδιά-γονείς συχνά περιγράφονται ως «καλοί άνθρωποι» και μπορεί να υποκρίνονται, αφού ως παιδιά κέρδισαν μια θέση ταύτισης τους με τον ρόλο των γονιών τους. 

Το 1973 Ο Boszormenyi-Nagy et Sparks στο έργο τους Invisible loyalties μίλησαν για αυτό το φαινόμενο σαν μια υποκειμενική παραμόρφωση των σχέσεων όταν το ένα μέλος της παίρνει την θέση του γονέα και το άλλου του παιδιού. Αυτή η κατάσταση, τις περισσότερες φορές δημιουργεί ένα τεράστιο πρόβλημα στα παιδιά, διότι δεν τους επιτρέπει από την μια να ζήσουν το γεγονός ότι είναι παιδιά και από την άλλη να ασχοληθούν με την προσωπική τους ζωή. 

Βιβλιογραφία: (Boszormenyi-Nagy & Spark,1973; Minuchin,1974, Sroufe & Ward,1980, Wals,1979) - Jurkovic, Jesse & Goglia 1991