Αυτισμός και μουσική
Το 1911 ο ψυχίατρος Eugen Bleuler χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τον όρο « Αυτισμός», περιγράφοντας τα άτομα με δυσκολία στην κοινωνική και επικοινωνιακή επαφή με το κοινωνικό περιβάλλον.
Στις επόμενες δεκαετίες, αρκετά πράγματα θα αλλάξουν ως προς στα διαγνωστικά κριτήρια αλλά και στην πρώιμη παρέμβαση και υποστήριξη των ατόμων με ΔΑΦ (Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος) με στόχο το βέλτιστο λειτουργικό αποτέλεσμα.
Οι Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος χαρακτηρίζονται από:
● Δυσκολία στην επικοινωνιακή και κοινωνική επαφή.
● Επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και μονότονα ενδιαφέροντα ή δραστηριότητες.
Οι δυσκολίες αυτές , παρουσιάζονται από την πρώτη κιόλας παιδική ηλικία έως τα 3 έτη αλλά πολλά λειτουργικά προβλήματα μπορεί να εντοπιστούν και σε μεγαλύτερη ηλικία. Αυτός είναι και ο λόγος για τις οποίες οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές ονομάζονται Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος, γιατί καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα λειτουργικών και επικοινωνιακών δυσκολιών , διαφορετικών σε κάθε παιδί.
Θεραπεία, για τον αυτισμό έως στιγμής, είναι η πρώιμη διάγνωση και η πρώιμη παρέμβαση με ειδικά προγράμματα όπως λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, ψυχοκοινωνική και αισθητηριακή εκπαίδευση.
Βασική βοήθεια είναι η συμβουλευτική από ειδικό ψυχολόγο. Ο στόχος είναι η εκπαίδευση και τα ειδικά θεραπευτικά προγράμματα να κατορθώσουν, τα άτομα με ΔΑΦ, να αυτοεξυπηρετούνται.
Στα προγράμματα πρώιμης παρέμβασης, μπορούν να δράσουν ενισχυτικές μορφές θεραπείας όπως το θεατρικό παιχνίδι, η θεραπευτική ιππασία, η Μουσικοθεραπεία με μουσικοκινητική αγωγή και η μουσική εκμάθηση κάποιου μουσικού οργάνου σε ειδικές περιπτώσεις.
Η Μουσικοθεραπεία είναι αναγνωρισμένο πλέον ως μια αποτελεσματική παρέμβαση για τα άτομα με ΔΑΦ.
Η μουσική επικοινωνία, με ένα άτομο με ΔΑΦ, είναι περιορισμένη σε σχέση με ένα παιδί με τυπική ανάπτυξη, αυτό όμως δεν παύει να διεγείρει και να ενισχύει την συμμετοχή του ατόμου με ΔΑΦ.
Έχει παρατηρηθεί, πως η μουσική κεντρίζει με έντονο ενδιαφέρον και ανταποκρίνονται σε αυτήν τα άτομα με ΔΑΦ. Έτσι η μουσική αποτελεί ένα πολύ καλό εργαλείο στην ψυχοκοινωνική και αισθητηριακή εκπαίδευση του. Στην καθημερινότητα τους τα άτομα με ΔΑΦ είναι αρκετά απορροφημένα με τον εαυτό τους και αυτό τα καθιστά αντικοινωνικά. Η μουσική καταφέρνει αυθόρμητα να τα ενεργοποιήσει, να μιμηθούν και να εκφραστούν.
Γιατί η μουσική;
Διότι, η μουσική προσφέρει την αίσθηση ασφαλείας και προάγει οικειότητα, χαλάρωση, αυτοέκφραση, ενισχύει τη βλεμματική επαφή, τον σωματικό συντονισμό, τη λεπτή κινητικότητα και την συναισθηματική έκφραση. Το ρυθμικό στοιχείο της μουσικής οργανώνει τα αισθητηριακά συστήματα των παιδιών με ΔΑΦ.
Υπάρχουν δηλαδή οι μη-λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας όπως:
- Η έκφραση του προσώπου
- Η στάση και η κίνηση του σώματος
- Το βλέμμα
Στα άτομα με ΔΑΦ, η μουσική, με τους μη-λεκτικούς τρόπους επικοινωνίας δρα ως εργαλείο χτίζοντας έτσι μια επικοινωνιακή σχέση με το άτομο.
Με λίγα λόγια ενεργοποιεί πολλαπλές αναπτυξιακές δυσκολίες την ίδια στιγμή. Αυτό καθιστά την μουσική, ολιστική παρέμβαση.
Εδώ έρχεται ο μουσικός, να χρησιμοποιήσει διάφορα μουσικά όργανα ή και με την φωνή του, αυτοσχεδιάζοντας, να ενθαρρύνει το άτομο να δημιουργήσει και να βρει την δική του μουσική γλώσσα, τον δικό του τρόπο με τον οποίο θα εκφραστεί.
Η μουσική λοιπόν, για άλλη μια φορά, έρχεται να μας αποδείξει πως μέσα από τα πολλά οφέλη της, μας δίνει την δυνατότητα και στον Αυτισμό να παρέμβει και να επαναπροσδιορίσει λειτουργίες μέσα από το παιχνίδι, τη δημιουργία και την έκφραση.
Ο Αυτισμός, με λίγα λόγια, αγαπά την μουσική και η μουσική αγκαλιάζει τον Αυτισμό.